Więcej o prl

Ewa wzywa 07 7-8-9

Bohdan Petecki - Telefonował morderca #007

Lista osób:

• Kapitan Stefan Bula - zwany przez przyjaciół z„piłą”, a przez nieprzyjaciół „cholerną piłą”
• Marek Płata senior - kierownik urzędu pocztowego na ul. Bacha, bez umiejętności managerskich
• Marek Płata junior - tak jak ojciec zbiera znaczki, ale lubi też pokazać się na mieście
• sierżant Tadeusz Środa - zna dzielnicę, ale niezbyt mu idzie ze śledzeniem podejrzanych
• doktor Andrzej Kulski - sceptyk, przyjaciel kapitana
• Litka(?!) Habera - pracowniczka poczty, bardzo atrakcyjna a samotna
• Zosia Smaczyk - pracowniczka poczty, dla odmiany szara myszka, za to z narzeczonym
• Karol Rybak - ofiara kradzieży tożsamości
• Zygmunt Nowak - wysoki brunet o powierzchowności, która wyprzedza karierę

Przestępcy napadają na prowincjonalny oddział poczty, zmuszają pracowniczkę do wpisania konkretnego wkładu w kilkuset książeczkach PKO, po czym trzymając ją pod pistoletem, realizują je w różnych śląskich placówkach za pomocą skradzionego dowodu osobistego, przywłaszczając sobie od Skarbu Państwa prawie 300 tys. złotych. Co ciekawe, po napadzie ktoś dzwoni na milicję, przedstawia się nazwiskiem kierownika poczty (przebywającego na L4) i informuje o przestępstwie. Szybko wychodzi na jaw tytułowa rewelacja. Kapitan Bula metodycznie punktuje wszystkie błędy przestępców, i wprawdzie ginie jedna osoba, dwie zostają ranne, ale przestępstwo wyjaśnia.

W tle trochę rozważań o niskiej płacy w milicji - kapitan musi podjąć decyzję - huczne święta i zimowe zakupy („Narty Kazio - osiemset”. „Buty Kazio - sześćset”. „Sweter Irena - sześćset”. - Przekreślił „sześćset”, napisał: „osiemset”, „Mama -czapka i kołnierz... prezenty dla Tadeuszów... drzewko...”) czy odkładanie na Skodę. Ma też odbyć rozmowę naprostowującą z synem, bo szkoła prosiła, ale nie dochodzi do tego z powodu śledztwa.

Się pali: carmeny (Zygmunt), giewonty (doktor).

Się pije: czerwone wino.

Inne tego autora:

• Żmije złote i inne
• Noc Robin Hooda

Marcin Dor - Zabójstwo Thomasa Jonesa #008

Lista osób:

• Doktor Berwid - ma powodzenie u pań, ale nie chce się angażować
• Marian - spostrzegawczy barman z Bristolu
• Peter Larsen - Szwed, dla przyjaciół Peter-Honey[1], drugi oficer
• Rolf - szwedzki marynarz z m/s Selma
• Gustaw - szwedzki marynarz z m/s Selma
• Tom Jones - Anglik[2], dawniej lotnik z RAF-u oraz partyzant w polskich lasach, po tytule łatwo się domyślić, co go spotkało
• Anna - porządna panna, ale lubi zagraniczne towarzystwo
• August Kropiel - ma zgagę i nie jest szczęśliwy w małżeństwie
• Iwona Kropiel - żona Augusta, ma piękne włosy i niewielkie poszanowanie dla norm społecznych
• Magda - podobno chora przyjaciółka Iwony, z mieszkaniem w willi
• Karol Kord - podejrzewany przez Augusta o romans z żoną, pracownik gazowni
• Rassmussen - kapitan m/s Selma, również Szwed
• porucznik Wojciech Orlan - perkaty, cokolwiek to znaczy
• Major - doradza w sprawie najpierw zaginięcia, potem morderstwa Thomasa Jonesa
• porucznik Marek Drewicz - kieruje poszukiwaniami, studiował psychologię
• Czapla - lnianowłosa dziewczyna o murzyńskich wargach i długim, ostrym nosie, mewka
• Walczakowa - handluje na ciuchach
• Ryszardem Ciarnuszewicz - waluciarz zwany Hrabią
• Stryj Drewicz - patriarcha rodu, z dobrą pamięcią
• Michał Szypuła - stuknięty kronikarz czasów wojennych
• Antoni Kubiałek - był w partyzantce i doskonale pamięta twarze sprzed 20 lat

Kapitan Rassmussen, a potem szwedzkie poselstwo i konsulat wywierają presję, żeby odnaleźć zaginionego marynarza, Toma Jonesa, który zaginął po mocno zakrapianej imprezie w hotelu “Bristol”. Związki towarzyskie prowadzą do doktora Berwida, niby przykładnego obywatela, pożądanego w towarzystwie kawalera w średnim wieku, który Szwedom zapewnił damskie towarzystwo. Niby przykładnego, bo to nie pierwszy raz, kiedy milicja się Berwidem interesuje - zdarzało mu się być na obrzeżach różnych afer, ale zawsze wychodził z tego czysty, w przeciwieństwie do bliższych i dalszych znajomych. Pewnym tropem może też być to, że Jones wyszedł w towarzystwie atrakcyjnej mężatki, Iwony, w ślad za którą poszli zazdrosny wzgardzony mąż i równie zazdrosny wzgardzony kochanek. Dzielny porucznik Orlan rezygnuje z urlopu, żeby pójść jednym z tropów z przeszłości, dzięki czemu zbrodniarz zostaje ujęty.

Się pije: martini z ginem, parę kropel anyżówki, kostka lodu i plaster cytryny, jarzębiak (Szwedzi), Czista wiborowa (“uśmiechnął się do doktora, przymrużył oko: – Very fine polish vodka!”), piwo (Czapla), Courvoisier (doktor częstuje).

Się je: szynkę konserwową (pod jarzębiak), naleśniki z serem (smaży żona majora, ale smakowały jak guma), sałatkę śledziową (pod wódkę), krążki polędwicy, cebuli i boczku – szaszłyk, specialite w Bristolu, z sosem czosnkowym, na podściółce z różowego ryżu (pod Bojolais [pisownia oryginalna]), jajecznicę na szynce (pod ormiański koniak).

Się pali: kenty (doktor), giewonty (Orlan).

[1] Chociaż pod koniec staje się już Jackiem-Honey i Anglikiem, a nie Szwedem. Konsekwencja nie jest mocną stroną autora.

[2] Niby Anglik, ale urodzony w Australii. I płynie z Sydney na szwedzkim statku.

Inne tego autora.

Krzysztof Opatowski - To nie oryginał, Hieronimie! #009

Spis osób:

• Anna Krawiec - sprząta w muzeum, ale się tego wstydzi
• dyrektor muzeum - załamany morderstwem i kradzieżą
• Henryk Zielga - asystent działu sztuki, ambitny świeżak
• magister Adam Małecki - kustosz sztuki obcej, wybrał pracę zamiast przyjęcia i źle na tym wyszedł
• Zbigniew Staniszewski - konserwator, prywatnie zapalony żeglarz
• porucznik Hieronim Bielina - szczupły i wysoki, nie pali, często bierze prysznic, ma żonę
• major - szef Bieliny, lubi łowić ryby
• dozorca - pilnuje muzeum w nocy
• sekretarka - zaawansowana wiekowo, wybuchowa, ale niezastąpiona
• magister Hanna Strączyńska - kierownik działu oświatowego, czuła kiedyś miętę do Adama
• inżynier Wojciech Adamski - wspólny znajomy denata i Hanny, ale bardziej Hanny
• Artur Wiejski - pokątnie trudni się handlem dzieł sztuki
• Krzysztof Brodowski - raczej artysta niż kopista (trzeba mieć fantazję, żeby malować u Vermeera pomidory)

W małym, prowincjonalnym muzeum zostają znalezione zwłoki kustosza, Małeckiego. Jednocześnie z odkryciem zwłok, wszystkich mrozi informacja, że zaginął też obraz Vermeera. Był to zakup przypadkowy, obraz właściwy ukryty był pod kiepskim malowidłem z XVII wieku. Autor wprowadza elementy dydaktyczne, opisując malarstwo Vermeera i jego technikę oraz wprowadza sporo pojęć z dziedziny restaurowania obrazów (wiecie, co to kanelury? A ja już wiem!). Kiedy obraz zostaje znaleziony porzucony w międzynarodowym pociągu, tylko Bielina nie daje się porwać entuzjazmowi i kwestionuje autentyczność dzieła, co potwierdzają pracownicy muzeum. Rozpoczyna się wyścig z czasem, bo jak przestępca wywiezie obraz za granicę, to zniknie bez śladu (i obraz, i zbrodniarz).

Się pije: tylko kawę, żadnych alkoholi.

Inne tego autora:

• Złoty podział

Inne z tego cyklu tutaj.

#58

Napisane przez Zuzanka w dniu poniedziałek sierpnia 5, 2019

Link permanentny - Tagi: 2019, panowie, prl, kryminal - Kategoria: Czytam - Skomentuj

Ewa wzywa 07 4-5

Jacek Wołowski - Anastazja lubi reklamę #004

Lista osób:

• Adam Bebo - inżynier, denat
• Ewa Bebo - młoda żona denata (po czym okazuje się, że wcale nie był jej mężem!)
• Pijaczyna - słup wykorzystany do nadania paczki z bombą
• Major Szary - postawny mężczyzna, głęboko osadzonych, błękitnych, prawie bladych oczach i wyjątkowo białych świetnie utrzymanych zębach
• Porucznik Franio/Rudy(?) - przejmuje sprawę od majora
• Krysia - maszynistka, incognito zaprzyjaźnia się i wprowadza się do wdowy po inżynierze, superwoman
• Sierżant Motylak - udaje strażnika więziennego i przenosi gryps
• Kapitan Jerzy - tzw. red shirt
• Władzio - członek gangu, ale z wyrzutami sumienia (ale czy na pewno?)
• Żona Władzia - niby pojawia się epizodycznie, ale wraca w wielkim stylu
• Technik - członek gangu, szczupły blondyn, zawsze z papierosem
• Dziobaty - członek gangu, tęgi postawny mężczyzna
• Mały - członek gangu, sprzedawca w sklepie
• Prezes - członek gangu, niski łysawy, nie waha się przed mokrą robotą
• Szef - lubi szum, hałas i artykuły w gazetach

Okładka jak ze snu naćpanego LSD (wybuch, ręka z nożem, aparat fotograficzny, helikopter na tle jaskrawożółtego nieba, psychodeliczne kwiatki i twarz kobiety) opisuje w zasadzie całą chaotyczną fabułę. W mieszkaniu wybucha bomba i zabija właściciela, o napadzie na pocztę donosi uczciwy obywatel, ale nie wiadomo, czy naprawdę uczciwy, czy wtyka przestępców. W prasie pojawiają się enigmatyczne anonsy, podpisane nazwą firmy “Anastazja”. Milicjanci na każdym kroku robią potworne głupoty (gubią śledzonego, pozwalają na przemycenie do więzienia koperty z klejem zaprawionym arszenikiem, mylą tropy i dają się wmanewrować sprytnym przestępcom oraz dzieją się rzeczy zupełnie niezwiązane ze śledztwem - ginie milicjant, który przypadkiem obezwładnia pijaczka na dworcu w drodze na odprawę albo majora Szarego przenoszą do rozwiązania zupełnie innej sprawy, bo tak). Maszynistka (czyli rola bądź co bądź cywilna) jest zmuszona najpierw do inwigilacji gangu, a potem do latania na szybowcu i pościgu za przestępcami (“– A Krystyna? – pyta podpułkownik. – Słyszałem, że skacze, a poza tym szybowniczka. – Skakała dwa razy i powiedziała, że więcej nie będzie. Boi się. – Co to znaczy boi się? – podpułkownik Wilczek jest cały zjeżony. – Ja nigdy nie skakałem, a gdyby było trzeba…). Książka kończy się zupełnie w połowie (prawie że "a potem mieli inne przygody").

Się je: ciastka z kremem (pan Władzio, ogólnie lubił słodkie), sznycle.

Się pije: egzotyczny alkohol z butelki (ale tak naprawdę metanol!), ćwiartkę wódki i dwa piwa (mimo oporu sierżanta tłumaczącego, że jest na służbie).

Adrian Czobot - Skok śmierci #005

Lista osób:

• August Horodecki - jubiler, ofiara napadu
• As - wilczur, dobry piesek, niestety otruty
• Hanka - żona Horodeckiego, ofiara przemocy
• Klotylda - gosposia na przychodne u Horodeckich, krewna Hanki
• Maciej Łazaryk - ksiądz, również ofiara napadu
• Genowefa - gospodyni księdza
• doktor Markowski - lekarz, ale pokątnie handluje klejnotami z Japonii
• Franciszka Gózd - pomoc domowa u doktora
• Major - nie znosi dymu z papierosów, za to je nałogowo iryski, dla gości trzyma “wawele”
• porucznik Jargiełło - miał się żenić, ale się pokłócił z narzeczoną o zupę[1]
• Porucznik Wit - pali “mazury”
• Katarzyna - cyrkowa akrobatka, lubi błyszczącą biżuterię
• Adam - aktualny partner Katarzyny, również intymnie, podaje się za inżyniera Turczyna
• Konstanty Szczerbic - były partner Katarzyny, specjalista od polityki dalekowschodniej i nie tylko
• Jan - dubler Adama, aspiruje do Katarzyny, więc może dlatego się kręci blisko
• Władzio Kawulak - bileter w cyrku
• Kazimierz - socjolog, często wyciąga Katarzynę na spytki, bo pisze pracę o cyrku
• Chrupek - treser zwierząt, trudny w pożyciu
• Alojzy Soroka - niepozorny chłopina, ale cinkciarz i oszust

Do protokołu zeznaje jubiler, którego napadnięto we własnym domu (a wcześniej ktoś mu zabił psa), przyduszono żonę, więc zdradził lokalizację sejfu z precjozami powierzonymi do naprawy. Do protokołu zeznaje również ksiądz, którego napastnicy zaszantażowali śmiercią gospodyni, jeśli nie wyda dolarów otrzymanych od Polonii z USA. W zeznaniach powtarza się ekipa - dwóch zamaskowanych mężczyzn, jeden z kresowym akcentem i złotym zębem, drugi bez znaków szczególnych, ale z podobną posturą. Milicja zbierając informacje o tych i 10 innych napadach z całej Polski, łączy fakty i odkrywa, że podczas każdego z napadów w okolicy pojawiał się cyrk. Drugim wątkiem jest pamiętnik Katarzyny, akrobatki, która powoli odkrywa prawdę o swoich współpracownikach.

[1]

– Z nami jest inaczej... – mruczy Jargiełło. – Ona zawsze musi postawić na swoim.
– A wy na swoim – uśmiecha się major. – Znów poszło o mecz?
– Nie... O zupę. Zaprosiła mnie na obiad i ugotowała grochówkę, a ja na widok grochówki mdłości dostaję. Wiedziała o tym!
– Mogła zapomnieć – łagodnie perswaduje major.
– Wcale nie zapomniała! – oburza się Jargiełło. – Postanowiła przekonać mnie do grochówki! Albo zjem, powiedziała, albo nici ze ślubu, bo ona żyć bez grochówki nie może.
– Na boczku? – pyta major z błyskiem w oczach.
– Na boczku – przytakuje porucznik. – Z grzankami.
– Wspaniała dziewczyna – mówi major. – Kiedy się w końcu pobierzecie, przyjdę do was na grochówkę. Uwielbiam!

Się pije: jarzębiak, martel, czystą.

Inne z tego cyklu tutaj.

#53 (przeczytałam też po raz kolejny EW006, siłą rozpędu)

Napisane przez Zuzanka w dniu środa lipca 24, 2019

Link permanentny - Tagi: 2019, prl, kryminal, panowie - Kategoria: Czytam - Skomentuj

Ewa wzywa 07 1-2-3

Barbara Nawrocka-Dońska - Tajemnicza katarynka #001

Lista osób:

• Maliszek - naczelnik poczty, udaje się na kurację do sanatorium
• Korta - ma zastąpić Maliszka, kapitan milicji undercover
• Maliszkowa - żona naczelnika
• Kazimierz Kamiński - magazynier, nieboszczyk, po pijaku grał na katarynce, a na trzeźwo w amatorskim teatrze
• Kamińska - ciągle atrakcyjna wdowa, ale jakaś taka zgryźliwa
• Brat Kamińskiego - dobrze sytuowany, jeździ na taryfie, ma zadrę z wdową
• Motocyklista - lekkomyślny młodziak, zginął w wypadku kilka dni przed pożarem
• Czarnkowa - współpracowniczka Kamińskiego w magazynie, wynajmuje pokój Korcie
• porucznik Małek - podwładny i konfident Korty (z Warszawy)
• kelnerka od Modrzejewskiego - źródło plotek, ale opiekuńcza
• kierownik sklepu mięsnego - podobno kochanek wdowy Kamińskiej, raczej lekkoduch
• ekspedientka z mięsnego - fertyczna blondyna w klipsach i brudnym fartuchu, chętna
• nauczyciel - entuzjasta teatru, lubi brydża
• ksiądz - powolny i raczej nie entuzjasta milicji

Garwolin. W pożarze ginie kierownik magazynu, trochę pijak. Wdowa jest rozżalona, bo wszyscy w miasteczku uważają, że to ona jest winna (nie przyprowadzała pijaka z knajpy do domu, kazała mu wynieść irytującą ją katarynkę i narzędzia stolarskie do magazynu, gdzie denat dokonał żywota). Korta, pracujący w ukryciu jako zastępca naczelnika poczty, wyjaśnienia szuka raczej w potencjalnych malwersacjach, których jednak kontrola NIK-u nie wykryła i możliwym związku z tzw. aferą bawełnianą, analizowaną przez warszawską milicję. Zaprzyjaźnia się z mieszkańcami miasteczka. Mija miesiąc, śledztwo nie posuwa się do przodu, ale chyba przez wzgląd na sympatię dla poznanych ludzi i ośli upór, Korta sprawę wyjaśnia. Rozwiązanie jest przewidywalne, zwłaszcza w kontekście tytułu, ale - zwłaszcza jak na kryminał milicyjny - całkiem odkrywcze.

Obyczajowo, kapitan Korta musi udawać kawalera, mimo że ma żonę (za którą tęskni) i dzieci (za którymi jakby nie). W drugim wyimku jest o ciężkich, acz nieokreślonych wyrzeczeniach, które musiała ponieść pani Kortowa, dzięki czemu nabrała prawa do prowadzenia niechętnego męża do swojej rodziny oraz stawiania choinki w zapewne ateistycznym[1] domu.

Nie nosił obrączki i żeńska połowa obsady poczty traktowała go jak ewentualny obiekt do strzału. Ich rozciekawione śledzenie, podszyte płcią, podobałoby mu się w innych okolicznościach. Akurat w tych, w jakich się znajdował, niepokoiło go trochę. Miał dobre pojęcie o kobiecym sprycie. Wolałby, żeby niejedna para ładnych oczu mniej przyglądała się jego poczynaniom. Czasem zdawało mu się, że dostrzega iskierki wesołości w tych oczach. Oglądał potem swoje buty albo krawat, zastanawiał się, czy jest, czy nie jest dobry w roli zwierzchnika panienek przy okienku. Nie ma to jak nasze dziewczyny – westchnął tęsknie do kobiet w milicji, z którymi porozumiewał się wpół słowa. Nigdy dotąd nie przeprowadzał analizy ich kwalifikacji pod tym kątem. Posiadły trudną sztukę niemal męskiego myślenia i sposobu działania przy zachowaniu cech kobiecości. Bez obrony tych cech nie mogłyby pracować skutecznie. Dopiero porównanie kobiet pracujących w jego własnym i w innym zawodzie, które uderzyło go od razu, gdy stał się zwierzchnikiem tamtych, pozwoliło mu ocenić kobiety z własnego środowiska. Pewnie dlatego nasze kobiety wydają mi się inteligentniejsze, że przy moich urzędniczkach z poczty czuję się jak jeleń – myślał z humorem.

Nawet nie lubił świąt właśnie ze względu na konieczność poddawania się terrorowi zachowania. Trzeba było jeść i pić, przyjmować i oddawać wizyty ciotkom, wujkom, kuzynom. Nie mógł się od tego wykręcić. Jego żona spędzała życie w domu, w rodzinie, a święta stały się dla wielu świętem rodziny. Nie mógł jej tego pozbawić. Wyrzekła się dla niego nawyków i przekonań wyniesionych z własnego domu. Właściwie oceniał, czego musiała dokonać. Stawiała dzieciom choinkę i kapitan się z tym godził. Zrozumiała wiele rzeczy – dla niego – i on musiał zrozumieć ją.

Się pije: czysta, ruski winiak, piwo w restauracji drugiej kategorii (to w ogóle fascynujący temat, jak wraz z kategorią spadała jakość restauracji).

Się nosi: ubranie z Cedetu za 1200 zł i ortalionowy płaszcz

Się je: pierożki z mięsem (w restauracji trzeciej kategorii), kapuśniak (u wdowy Czarnkowej), kanapki z korkami (?!) w tej lepszej knajpie.

[1] To jest swoją drogą ciekawe - również współcześnie to kobiety dbają o niskopoziomowe życie duchowe rodziny i są strażniczkami tradycji. Mężczyźni zwykle są ponad to, najwyżej posłusznie wykonują polecenia, zwykle wzdychając i przewracając oczami.

Inne tej autorki tutaj.

Kazimierz Koźniewski - Sztyletem w serce #002

Lista osób:

• Markowska - pokojowa w hotelu Świt
• Andrzej Koszuch - lokator pokoju 315, najpierw rekonwalescent po wypadku, potem denat
• Koszuchowa - żona, nie taka stara, ale z męską twarzą, krawcowa
• Urszula - córka, niesforna, nie chce się uczyć w technikum, ale atrakcyjna
• Stanisław - portier w hotelu Świt, czytelnik powieści kryminalnych
• Porucznik Lewandowski - prowadzi śledztwo
• Major Kiedrowski - dowodzi śledztwem, mało mówi, dużo słucha
• Jerzy Smoleński - chirurg operujący Koszucha
• Redaktor Gryczer - dziennikarz, również ofiara kraksy samochodowej, leżał razem z Koszuchem w szpitalu
• Poznański - urzędnik ze stoczni, opiekował się Koszuchem niejako służbowo

15 stycznia Andrzej Koszuch, pracownik poznańskiego Ceglorza, jadący w delegację do Trójmiasta, uległ wypadkowi. Szofer zbiegł (i co ciekawe, nikt go nie szukał przez te kilka miesięcy), a mężczyzna cudem ocalał, uratowany przez kierowcę samochodu, jadącego za nim. Po trzech miesiącach w szpitalu został wypuszczony, ale po kilku dniach w hotelu, 15 maja, znaleziono go zasztyletowanego nożem pochodzenia hitlerowskiego, bez peruki. Żona sugerowała, że denat bał się o życie, bo odkrył kradzież w zakładzie. W trakcie śledztwa okazuje się, że odciski palców Koszucha w pewnym momencie się zmieniły - na okupacyjnej kenkarcie są inne niż w dokumentach wydawania dowodu osobistego (srsly, przy dowodzie trzeba było odbijać odciski?!), a dokumenty w ogóle są wydane na podstawie potwierdzenia przez dwóch świadków, z których jeden nie żyje, a drugi zniknął.

Ponieważ ślad prowadzi w przeszłość, autor dzieli się pewnymi opiniami o AK i UPA, wrzucając obydwa ugrupowania do jednego worka (“uczciwych ludzi tam [w lesie] nie było”). Wyrok podziemnego sądu wojskowego nad zdrajcą, który z zemsty wydał kilka osób gestapo, jest traktowany jako niecywilizowany samosąd. I jak na literaturę dość lekką, tutaj finał jest z tych dramatycznych i mocnych w wymowie, a milicja okazuje sporo empatii mimo emitowanych poglądów polityczno-historycznych.

Się pali: sporty (tajemniczy gość denata), carmeny (częstuje nimi doktor), giewonty (Gryczer), klubowe (Poznański).

Się pije: herbatę (bo kawa szkodzi).

Edigey Jerzy - Szkielet bez palców #003

Lista osób:

• major Adam Krzyżewski - gawędziarz z bogatą praktyką w rozwiązywaniu spraw
• dziennikarz - alter ego autora, naciąga Krzyżewskiego na opowieści
• Doktor Stanisław Kamiński - patolog, ma chody w kawiarni Stylowej
• Jan Cieślik - złodziej po wyroku, możliwe że szkielet bez palców
• Barbara Kosicka - niewierna flama Cieślika, atrakcyjna i wygadana[1]
• Ryszard Kosicki - brat Barbary
• Mieczysław Pietrzak - aktualny absztyfikant Barbary, brat Józefa
• Józef Pietrzak - robotnik budowlany, w 1957 roku pracował przy rozbiórce na Kiełbaśniczej
• Honorata Pietrzak - siostra Józefa i Mieczysława, mniej ładna i mniej inteligentna od Barbary

Historia jest archiwalna, major Krzyżewski opowiada ją w klubie znajomemu dziennikarzowi z Warszawy i jego koledze. Dwudziestoparoletni zbrodniarz został skazany najpierw na karę śmierci, potem na dożywocie (co jest dość ciekawym rozwiązaniem fabularnym, bo zwykle akcja prl-owskich kryminałów kończyła się na otoczeniu przestępcy, ewentualnie jego przyznaniu się po forsownym przesłuchaniu). Mottem życiowym Krzyżewskiego jest fraza “Nie ma bowiem przestępstw doskonałych, są jedynie chwilowo nie wykryte”, co - zwłaszcza post factum - okazuje się oczywiście prawdą.

1960. Podczas rozbiórki gruzów na ul. Kiełbaśniczej znaleziono zwłoki. Szybko okazało się, że nie jest to niemiecki żołnierz, zachowany z czasów II wojny, tylko stosunkowo świeży denat sprzed 2-4 lat, szczupły mężczyzna w wieku 30-40 lat. Krzyżewski rozpoczyna mozolne szukanie potencjalnego zaginionego (których oczywiście w Polsce jest mniej niż w USA, gdzie jest to plagą), dzieląc się przy okazji szerokim opisem sytuacji, w których ludzie wychodzą z domu i nie wracają (bo to taka książka typu “bawiąc-uczyć”). Lista poszukiwanych z całej Polski zawęża się do czterech osób, z których jedna - niejaki Cieślik - nie zameldowała się w miejscu zamieszkania po wyjściu z więzienia. Śledztwo pokazane jest detalicznie i - chyba ze względu na wspomniany edukacyjny charakter - jako zbiorowy wysiłek ciężko pracujących ludzi, a nie olśnienia i przypadek.

[1]

Kosicka bawiła się coraz lepiej, patrząc, jak mundury milicjantów stają się w miarę postępu pracy coraz bardziej ciemne i brudne.
- Niektórzy - powiedziała patrząc bezczelnie na majora - gdyby byli tacy chorzy, jak są głupi, to już dawno by umarli.

Się pije: koniak i kawę (we Wrocławskim Klubie dziennikarza), wódkę pod chleb i ogórki (u Kosickiej).

Się pali: giewonty (Cieślik)

Inne tego autora tutaj.

Inne z tego cyklu tutaj.

#50

Napisane przez Zuzanka w dniu środa lipca 17, 2019

Link permanentny - Kategoria: Czytam - Tagi: panowie, prl, panie, kryminal - Skomentuj

Ewa wzywa 07

Nie wiem, jak Wy, ale ja pasjami uwielbiam kryminały, w których na wstępie autor prezentuje listę osób. Ponieważ nie jest to praktyka powszechna, przygotowałam spis bohaterów samodzielnie.

Danuta Frey-Majewska - Maska śmierci #37

Lista osób:

• prowadzący śledztwo - kończy zaocznie prawo, oczekuje na awans, żona i 6-letnia córka (nieistotne dla fabuły).
• Janusz Rogosz - kierownik sklepu z obuwiem, denat.
• Paweł Szulc - właściciel sklepu z pamiątkami w Kamieniu.
• Wanda Szulc - żona, siwa i zniszczona, ale bogata z domu.
• Maria Karasek - kierowniczka Domu Kultury.
• Lucjan Karasek - mąż Marii, zaopatrzeniowiec z Zakładów Skórzanych „Jedność” w Kamieniu.
• Kazimierz Kwiatek - przewodniczący kamieńskiej rady narodowej.
• Andrzej Marzec - sekretarz partii, naczelny dyrektor Jedności”.
• Irmina Marzec - przy mężu, nie pracuje, bo ma rodzinę we Francji.
• Wiesław Cuper - zastępca Marca.
• Krystyna Cuprowa - rudowłosa, atrakcyjna żona Wiesława.
• Krzysztof Makarewicz - sekretarz partii w Kamieniu.
• Bogdan Chmielnik - komendant straży pożarnej.
• Michał Krawczyk - sierżant milicji.
• Justyna Krawczyk - żona sierżanta, była żona Rogosza.
• Anatol Najda - producent galanterii skórzanej.

Na sylwestrowym balu w Kamieniu bawili się notable i cała towarzyska “śmietanka”. Impreza zakończyła się odkryciem denata w masce śmierci, Rogosza. W trakcie śledztwa okazało się, że w mętne interesy w sklepie Rogosza (sprzedaż wyrobów prywatnych, a nie tylko państwowych, zgroza) umoczona jest połowa miasteczka. Jako że rzecz się dzieje zimą, a miasteczko jest tuż przy granicy z Czechosłowacją, w trakcie śledztwa odbywa się dramatyczny pościg za uciekającym za granicę przestępcą, co prowadzący śledztwo przypłaca chorobą (którą ignoruje, bo pracować trzeba).

Po walutę się jeździ do Warszawy. “Spotkanie (...) z waluciarzami zostało uzgodnione wcześniej, tak jak i wcześniej uzgodniono sygnał rozpoznawczy - bukiecik sztucznych fiołków w klapie płaszcza. Wymiany dewiz na złote polskie dokonano w ubikacji Pałacu Kultury”.

Inne tej autorki tutaj.

Władysław Krupiński - Tajemnica gotyckiej komnaty #38

Lista osób:

• "Stary" - naczelnik z autorytetem.
• prowadzący śledztwo - lubi ładne panny.
• Kazimierz Groński - lat 28, kustosz zamku w Waśniewicach, denat.
• Zawierciński - poprzedni kustosz, również denat.
• Iwona - kierowniczka muzeum w Waśniewicach, ładna i budzi zaufanie, niestety ma narzeczonego.
• barmanka - fertyczna i dobrze zbudowana, do tego rozsądna i rozgarnięta oraz dyskretna.
• robotnicy - czyszczą pałacowe piwnice, ale chlapią ozorami na lewo i prawo.
• rybak - mieszka w okolicy od dawna, ma dobry słuch.
• Bruno “Czarny Smok” - oficer SS, właściciel białego mercedesa.

Pracowników zamku w Waśniewicach prześladuje pech - jeden z kustoszy ginie potrącony przez samochód, drugi zostaje wyrzucony z promu Gdynia-Kopenhaga, którym udawał się na prestiżową konferencję historyków sztuki. Obrotny funkcjonariusz udaje się do Waśniewic, gdzie z atrakcyjną panną Iwoną odkrywa tajną komnatę pod piwnicą, w której - oprócz zaminowania (na szczęście nasz bohater był przypadkiem saperem) znajdują szkatułkę ze zrabowanym przez hitlerowców precjozami i dokumentami niemieckich oficerów. Jak się łatwo domyślić, za morderstwami kustoszów stali zbrodniarze wojenni, napływowi i mieszkający w okolicy. Co mnie zastanawia, to że według opowieści jednego z przestępców, którego milicjant sprytnie podszedł, udając kogoś z RFN, kustosz Groński był zabijany dwukrotnie - raz utopiony w jeziorze za pomocą lasso, ale ponieważ następnego dnia był z powrotem w zamku, wytoczono ciężką artylerię i wysłano go na pechowy rejs.

Inne tego autora tutaj.

Jerzy Siewierski - Zaproszenie do podróży #39

Lista osób:

• kapitan Filip - milicjant po przejściach, jest winny zabitemu koledze przysługę.
• Beatka - studentka anglistyki z Krakowa.
• mama Beatki - wdowa po koledze kapitana Filipa.
• Prorok Józio - niby hipis, a hochsztapler, nie pije alkoholu.
• Wanda - czarnooka atrakcyjna bibliotekarka z Koszykowej.
• Domicela Kwaśniewska - hipiska z sinymi ustami, z bogatego domu.
• Wilfried Stafford - rudy Anglik, poeta, lubi żubry.
• Jerzy Żaklicki - student, drągal i cinkciarz.
• Marek Rozbicki - hipis, ćpa witaminę B complex.
• sierżant Walczak - spec od psów policyjnych.
• Porucznik Stanisław Watucki - śmiertelnie znużony funkcjonariusz, ale specjalista od podrywu.
• doktor - nie taki prawdziwy, co leczy, ale dyplomowany socjolog.
• Halinka - atrakcyjna protokolantka, niestety prowadza się z jakimś piegusem.

Kapitan Filip miał jechać na urlop, ale zamiast urlopu rozpoczyna prywatne śledztwo na prośbę żony zabitego na służbie kolegi: szuka jej córki, studentki Beaty, która oświadczyła, że wybiera bycie hipiską. Rozpoczyna inwigilację tzw. środowiska, dzięki kontaktom z Prorokiem Józiem (znanym organom) trafia do hipisowskiej komuny, gdzie dostaje propozycję obejrzenia seksu grupowego albo wąchania rozpuszczalnika tri. Nie jest zainteresowany, tym bardziej że znajduje zwłoki Beatki, co nadaje sprawie statusu oficjalnego. W śledztwie pomaga doktor socjologii, analizujący subkulturę polskich hipisów (“hippiesów”) i wyjaśniający, że to nie są hipisi prawdziwi, bo w PRL-u a) nie ma konsumpcjonizmu, więc automatycznie nie ma przeciwko czemu protestować, b) w Polsce nie ma marihuany ani haszyszu.

Się pije: koniak (Napoleon u doktora, a prywatnie to soplicę, jarzębiak, a jak premia to Budafok).
Się pali: wiadomo, dym wisi w powietrzu, szef pali fajkę, bo “zdrowa”. Hipisi palą papierosy na astmę, sprzedawane przez przedsiębiorczego Proroka Józia.

Inne tego autora:

• Opowieść o duchach i gorejącym sercu
• Panią naszą upiory udusiły

Inne z tego cyklu tutaj.

#27

Napisane przez Zuzanka w dniu niedziela kwietnia 28, 2019

Link permanentny - Tagi: panie, panowie, prl, 2019, kryminal - Kategoria: Czytam - Skomentuj

Ewa wzywa 07 17-19

Stanisław Goszczurny - Sylwestrowa noc #17

Lista osób:

• Zofia Soja - zaginiona, lubi się zabawić, ale niekoniecznie z mężem
• Adam Soja - niezbyt stroskany mąż, lubi wypić z każdym
• Marta Zawada - koleżanka Zofii, stateczniejsza mężatka
• major Wyzga - prowadzi śledztwo
• kapital Kowal - jak wyżej
• Sierżant Sitek - ma nastroszone brwi, ale pogodną twarz
• Matysik - dozorca w Domu Kultury, czasem wykidajło
• kapitan Kazimierz Mazur - komendant z Nowego Portu, kolega Kowala
• Ian Bergsen - Szwed, marynarz z Ingeborgi, lubi polskie dziewczęta
• Elżbieta Fryc - koleżanka Sojowej, pielęgniarka
• Aniela Kraś - sprzątaczka na dworcu, znalazła torebkę zaginionej
• Antoni Kawka - dozorca z cukrowni, nie odmawia, jak ktoś przynosi alkohol
• Józefa Kawkowa - mąż pijak, syn siedzi w więzieniu, takie życie

10 stycznia. Na komisariat w trójmiejskim Nowym Porcie zgłasza się obywatel Soja i z zaniepokojeniem informuje, że zaginęła mu w Sylwestra małżonka, Zofia (również Soja). Wyszli z potańcówki pokłóceni, on przysnął na stacji, a jak się obudził, to jej już nie było. Major Wyzga i kapitan Kowal rozpoczynają poszukiwania - odpytują wspólnych znajomych pary, szukają marynarza, z którym Zofia tańczyła, ale co ciekawe, nie sprawdzają w miejscu pracy zaginionej, czy nie ma od niej żadnej wiadomości. Mimo mocno ograniczonych możliwości (nie ma kamer, telefonów komórkowych czy śladów płatności) udaje im się wyśledzić, co naprawdę zdarzyło się 10 dni wcześniej. Przestępca, któremu rzucono w twarz fakty, opuszcza głowę i się przyznaje.

Się pali: giewonty.
Się nosi w torebce: pantofle (na zmianę), szalik, chusteczkę, kosmetyczkę, gumkę od weka i dowód osobisty.

Adam Hauert - Dlaczego pan zabił moją mamę? #19

Lista osób:

• kapitan Zbigniew Bolski - taki polski James Bond, tylko lepszy
• kapitan Syk - humorzasty jak baba
• Barbara Kułacka (24) - aktorka z Łodzi, raczej wulgarna
• Blanka - nieudana podrywka Bolskiego, pojawia się anegdotycznie
• Dorotka Kostrzewska - szuka mamy
• Joanna Kostrzewska (29) - aktorka, rozwiedziona i zaginiona
• sierżant Ryszard Wronik - ekspert od załatwiania spraw, ma instynkt
• Henryk Jakubiak - zalewa robaka przy barze, dawna miłość Kostrzewskiej
• Tino Ferretti (38) - żonaty Włoch, aktualna miłość Kostrzewskiej
• Alfred Tobrucki - alter ego Bolskiego
• pani Ferretti - rasowa Włoszka

Zwykle nie mam problemu z wywęszeniem propagandy w peerelowskich kryminałkach, ale w przypadku tego tomiku zdecydowanie węszę ewidentną szyderę. Śledztwo w sprawie utopionej (a wcześniej otrutej) kobiety oraz pisanych dziecięcą ręką anonimów, przeplatane jest dygresjami o dawnych sprawach kapitana Bolskiego, który dzięki błyskotliwej inteligencji, znajomości życia wyższych sfer, urokowi osobistemu[1] oraz wykształceniu prawniczemu (przed wstąpieniem do milicji był prawnikiem) rozwiązał, na przykład kradzieży ryb w transporcie czy skrywanej ciąży u psów.

Kapitan Bolski był dandysem: “elegancki, zawsze ogolony; major podejrzewał go o używanie wyłącznie angielskich perfum; Bolski zresztą sam bardzo się sobie podobał. Opowiadano o nim w komendzie, że kiedy dostał nagle, nie wiadomo dlaczego, kostropatej wysypki - przestał nawet pić w trosce o urodę. Na szczęście okazało się, że to nie od jarzębiaku, w związku z czym mógł dalej pić bez przeszkód, co zresztą wcale mu nie przeszkadzało w doskonałym wywiązywaniu się z obowiązków służbowych”. Jego współpracownik, plutonowy Wronik, to z kolei odpowiednik Sancho Pansy - doskonały kierowca, bokser, często w pracy pomagał mu prawy sierpowy. I ten duet dostał do rozpracowania tzw. delikatną sprawę - ktoś rozesłał do kilku większych hoteli w polskich miastach (w tym do poznańskiego Merkurego) anonim z tytułową treścią.

Bolski zaczął od analizy gości hotelowych z hotelu w Warszawie, wykluczając np. aktora skazanego za bigamię, bo ten raczej się ponownie ożeni niż kobietę zamorduje. Potem odwiedził Poznań, gdzie koperta od anonimu skierowała go do Szczecina, gdzie rozpoczął wędrówkę od szkoły do szkoły, pokazując list nauczycielom i już trzeciego dnia znalazł autorkę listu. Połączenie jej matki z jednym z egzotycznych gości warszawskiego hotelu nie było trudne, więc obaj panowie w pożyczonym z komendy milicji krążowniku szos rozpoczęli pogoń przez pół Polski za przestępcą.

[1]

Korzystając ze swego znakomitego wyglądu, rozkochał kiedyś młodą dziewczynę, przy pomocy której usiłowano wywieźć z Polski większą ilość bezcennej, starej biżuterii. Dziewczyna doszła do wniosku, że lepsze parę dni miłości w kraju niż nie wiadomo jakie losy za granicą. (...) Bolski zresztą od pierwszej chwili oświadczył dziewczynie, że jest oficerem MO.

Na podstawie książki nakręcono jeden z odcinków “07 zgłoś się”.

Inne z tego cyklu tutaj.

#53

Napisane przez Zuzanka w dniu niedziela lipca 29, 2018

Link permanentny - Kategoria: Czytam - Tagi: 2018, panowie, prl, kryminal - Skomentuj

Ryszard Ćwirlej - Masz to jak w banku

1989. Obraduje Okrągły Stół.

W Pniewach pod Poznaniem ginie w wypadku obcokrajowiec, lokalne służby porządkowe (a konkretnie dwóch cwanych milicjantów) plądrują bagażnik samochodu, a znalezione walory w dolarach skrzętnie zagospodarowują do celów prywatnych.

Miesiąc później. W Poznaniu jednocześnie ginie dwóch mężczyzn związanych ze środowiskiem cinkciarzy (z czego jeden nosi nazwisko Krzyżaniak, przypadek?) oraz pojawia się plotka, że już za chwilę handel walutą będzie legalny.

Obydwa wątki splatają się za sprawą Grubego Rycha, nieopanowanego pociągu Teosia Olkiewicza do alkoholu i płci pięknej (w tej kolejności) oraz mody, a konkretnie marmurkowych dżinsów, produkowanych w manufakturze Krzyżaniaka na Podolanach. Jak w kilku innych tomach, do gry wkraczają aktywni i emerytowani członkowie SB, którzy w aktualnej sytuacji politycznej są zdeterminowani do zapewnienia sobie godnej emerytury.

To, co spodobało mi się w tym tomie, to silne postaci kobiet - właścicielka butiku na Głogowskiej, Magda Jankowska, narzeczona ajenta motelu w Pniewach, Zosia Pietruszka czy pojawiająca się już wcześniej Marylka, eks-flama Olkiewicza. Tak naprawdę one rozwiązują całą sprawę i wymierzają sprawiedliwość, nawet najbardziej ogarnięty Mirek Brodziak jest tutaj postacią drugoplanową (bo kapitana Marjańskiego, który w tym tomie odkrywa prawdziwe uczucie, czy Teosia raczej nie można brać pod uwagę jako spiritus movens).

Inne tego autora tutaj.

#47

Napisane przez Zuzanka w dniu wtorek lipca 10, 2018

Link permanentny - Kategoria: Czytam - Tagi: 2018, panowie, prl, kryminal - Skomentuj